Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
 
Bugün 02 Aralık 2024
 
 
 
 
ÇALIŞMA GRUPLARI

Bölümümüzde kataklismik değişen yıldızların gözlemlerini kullanarak bu cisimlerin değişkenlik karakteristiklerinin  ve bu değişkenliklerin sebeplerinin ortaya çıkarılması i? araştırmalar yapılıyor. Bu araştırmaların temel hedefi, kataklismik değişenler hakkındaki bilgilerin birikimi ile yıldızların değişkenliklerinin kökenlerinin ortaya konması yoluyla normal ve değişen yıldızların daha iyi anlaşılmasıdır. Bunun yanısıra, örten ?t yıldızlarda gözlenen dönem değişimlerinin ortaya ?305;karılması ve değişimlerin sebeplerinin araştırılarak modellenmesi konusunda ?ışlıyor. Bu tür ?ışmaların temel hedefi ise, dönem değişimine sebep olan mekanizmalaryn anlaşılması yoluyla yıldızların i?apılarının ve sistem dinamiklerinin tanınmasıdır.

 

Grubumuzda, farklı fotometrik sistemler kullanılarak Galaksimizdeki yıldızların fiziksel parametreleri belirlenmekte ve bunlar yardımıyla Galaksimizin oluşumu, evrimi ve bugünkü yapısı incelenmektedir. Kullandığımız fotometri sistemleri fotografik RGU ve UBV; fotoelektrik Strömgren; CCD UBV, Vega, Sloan ve 2MASS dır. Sloan fotometrisi ile yıldızların mutlak kadirlerinin ve metal bolluklarının tayini ?ışma grubumuzun kendi yöntemlerine göre yapılmaktadır. yıldızların popülasyon sınıflarına ayrımı ve Galaksiye ait model parametrelerinin tayinine ait yöntemler de yine grubumuza aittir. Fakat ?ışma grubumuzun litetaratüre en önemli katkısı, Galaksi model parametrelerinin yıldızların kütlesinin bir fonksiıonu olduğunu keşfetmesidir. Grubumuz bir? yurtdışı bağıntısı vardır. Başlıcaları, Basel Astronomi Enstitüsü (İsvi?) ve Cambridge ?iviersitesi Astronomi Enstitüsü (İngiltre) dür.

Türkiye?de ilk olarak 1945 yılında İ.?Gözlemevi?nde başlatılan ve başlangı? 10cm?lik bir projeksiyon diski üzerinde Güneş leke gruplarının yerlerini işaretlemekten ibaret olan sistematik Güneş gözlemleri, sonradan 25 cm?lik izdüşüm görüntüsü üzerinde yapılan daha detaylı fotosfer ?imleriyle devam ettirilmiş ve buna Lyot filtresinin kullanıldığı dar bant H-alfa kromosfer gözlemleri de eklenerek günümüze kadar gelmiştir.

Gözlemevimizde Güneş'in fotosfer ve kromosfer tabakaları halen, 30cm a?305;klıklı bir astrografın gövdesine bağlı bulunan 13cm x 200cm ve 12cm x 232cm a?305;klık ve odak uzaklıklı iki refraktör yardımıyla, hava şartlarının müsait olduğu her gün tüm ?ışma gruplarından elemanların katılımıyla gözlenerek ?im ve fotograflama yoluyla kaydedilmektedir.

Yanısıra Güneş Grubu elemanlarınca yürütülen ?ışmalar, genel başlıklar halinde, şunlardır:

- Kromosfer Dinamiği: İki boyutlu spektroskopi vasıtasıyla kromosferik ossilasyonların ve ince yapı elemanlarının araştırılması (Almanya-Göttingen ?iversitesi Gözlemevi ile bağlantılı olarak).

- Fraunhofer kzgi Asimetrisi: Absorbsiyon ?gi profillerinin asimetrilerinin öl?mesi suretiyle fotosferik konveksiyonun ve ?gi oluşumuna katkıda bulunan diğer dinamiklerin ?ışılması.

- gvrimsel Aktivite: Güneş?in 11 yıllık aktivite ?riminin takibi; kromosferik olayların ve leke gruplarının morfolojik ve evrimsel olarak incelenmesi

 

Bölümümüzde yürütülen Galaksi-dışı astronomi çalışmaları, ülkemizde gelişmekte olan alanlardan birisidir. Çalışma grubumuzun ilgilendiği konular, galaksi kümelerinin belirlenmesi, dağılımları, çoklu dalgaboyunda incelenmeleri başta olmak üzere; galaksilerdeki yıldız oluşum etkinliklerinin karakterize edilmesi, farklı çevrelerdeki eliptik galaksilerin yapısal ve fotometrik özellikleri ve genel olarak çevrenin galaksi evrimi üzerindeki etkileridir. Bu konulardaki çalışmalar son zamanlarda somutlaşmaya başlamış ve ulusal ve uluslararası projelerle desteklenmiştir. Bu projelerin başında Avrupa Uzay Ajansı'nın XMM-Newton uydusuyla yürütülen The XMM Ultimate Extragalactic Survey (XXL) projesi gelmektedir. Grubumuz Nice Gözlemevi (Fransa) başta olmak üzere çeşitli kurumlarla işbirliği yapmaktadır.

 

Değerli hocamız merhume Prof. Dr. Nüzhet Zihni Toydemir Gökdoğan ile başlayan ?Yıldız Atmosferleri? ?ışmaları Bölüm?ümüzde halen devam etmektedir. Yapılan ?ışmaların özü, özellikle B, A, F, G türü anakol yıldızları, B, A, F türü özel yıldızlar ve süperdev yıldızların ayrıntılı tayfsal analizlerine dayanmaktadır.

?lışmalarımızda söz konusu yıldızların atmosferlerinin nitel ve nicel analizleri yapılmakta, kimyasal bolluk anormallikleri ve nedenleri ortaya ?305;kartılarak Galaksi?nin kimyasal kompozisyonun araştırılmasına ilişkin ?ışmalara katkıda bulunmak amacı güdülmektedir.

?ellikle 1985 yılından beri, The Citadel Fizik Bölümü (A.B.D) ve Dominion Astrofizik Gözlemevi (Kanada) bağlantılı (özellikle Prof. Dr. Saul J. Adelman ile işbirliği i?de) olarak sürdürülen ?ışmalarda yeni gözlem teknikleriyle elde edilen yüksek ayırma gü? tayflardan yararlanılmakta ve konuyla ilgili devamlı geliştirilmekte olan atmosfer analizi yazılımları kullanılmaktadır. Analizlerde kullanılan varsayım genellikle LTE olmakla birlikte, son zamanlarda bilgisayarların işlem gücünün artması ve LTE den ? daha karmaşık matematiksel ayrıntıyı i?en NLTE varsayımına ilişkin yazılımların gelişmesi, NLTE analizlerin de ?ışmalarımızda kullanılmaya başlanmasına olanak sağlamıştır.

Yakın gelecekte TUG?daki tayf?erin devreye girmesiyle kendi verilerimizle de bu tür analizlerin yapılması planlanmaktadır.

 

 

Bölümümüzde Chandra, XMM-Newton, RXTE, ROSAT, ASCA gibi x-ışın uydularının gözlem verileri analiz edilerek, başta X-Işınlarında Sönük İzole Nötron Yıldızları ve Kataklismik Değişenler olmak üzere ?#351;itli x-ışın nokta kaynaklarının x-ışın emisyonlarının doğası anlaşılmaya ?ışılmaktadır. Ayryca ROTSE projesi ??esinde TUG'a kurulan ROTSE-IIId teleskopu ve yine TUG'dan yapılan gama-ışın patlaması takip gözlemleri ile gama-ışın patlamalarının doğasıda anlaşılmaya ?ışılmaktadır.
Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü
Google Ara WWW Ara www.istanbul.edu.tr
 
Bu site en iyi 1024x768 ekran çözünürlüğünde Internet Explorer'da izlenebilir.